تحلیل و تفسیر تصویرگری و رمزپردازی دوزخ از اسطوره تا عرفان

تصویرگری و رمزپردازی، ابزارهایی است که زبان اسطوره همچنین زبان نمادین عرفان برای بیان آموزه­های بنیادین خویش برمی­گزینند؛ مفهوم دوزخ نیز یکی از موضوع های جهان شمولی است که اسطوره و عرفان به آن پرداخته­اند.     تصاویر هولناکی که از این مکان اهریمنی و ظلمانی در اساطیر ارائه شده، بیانگر عمق اندیشه و جهان­نگری انسان در اعصار کهن بوده، نمایانگر نیازهای عمیق دینی و اخلاقی بشر است. دوزخ، این وادی آتشین و جایگاه ابدی دگردیسی­های هراسناک روان، در اغلب متون با کلماتی مربوط به ماده توصیف شده­است. آتش دوزخ، بدکاران را کیفر می­دهد و از بعدی دیگر، گذرگاهی است برای عروج نفس و نفس در سیر تکاملی­اش با گذری نمادین از دوزخ آتشین، به کمال می­رسد. همچنین از دیدگاه عرفانی معنی تمثیلی دوزخ اشاره­ای است به مراتب بعد و غفلت از تجلیات حق و محجوب بودن به حجاب­های نفسانی. اگر آتش دوزخ درونی خاموش شود در آرامشی بهشت­گون مسیر کمال درنوردیده می­شود. نگاهی بر سیر بینش انسان به مفهوم دوزخ و آموزه­هایش، از جهان اسطوره تا عرصۀ عرفان، سبب گستردگی دید و درک عمیق­تر ابعاد مختلف ماجرا می­شود.